Η διαρκής προσαρμογή του ευρωπαϊκού αγροτικού κλάδου στις μεταβολές της οικονομίας, του περιβάλλοντος, ειδικά σε συνθήκες κλιματικής αλλαγής, και στις εξελίξεις της τεχνολογίας, αποτελεί πλέον αναγκαιότητα για την επιβίωση του πρωτογενούς τομέα και την περαιτέρω ανάπτυξη κάθε αγροτικής δραστηριότητας μέσα σε ένα νέο και ανταγωνιστικό τοπίο. Πρόκειται για μια πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί πρώτα οικονομικούς πόρους και μετά σωστή καθοδήγηση. Αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια του αγροτικού κόσμου είναι τα ευρωπαϊκά προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαίδευσης (VET).
Τα εν λόγω ευρωπαϊκά προγράμματα είναι εθελοντικά και υλοποιούνται τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κύριος στόχος τους είναι η ανάπτυξη μαθησιακών διαδικασιών και επαγγελματικής κατάρτισης προς νέους και επαγγελματίες αγρότες με σκοπό την ενσωμάτωση νέων τάσεων (βιοκονομία, βιώσιμη γεωργία) και πρακτικών (βιώσιμες μέθοδοι καλλιέργειας) στην καθημερινότητα της σκληρής αλλά πολύτιμης για όλη την κοινωνία δουλειάς τους.
Τα συγκεκριμένα ευρωπαϊκά προγράμματα στοχεύουν επίσης στην προώθηση και την ενσωμάτωση στην αγροτική δραστηριότητα των βασικών πυλώνων της νέας ΚΑΠ και των στρατηγικών όπως αυτή «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», ενώ άλλα προωθούν βιώσιμες λύσεις ενσωματώνοντας περιβαλλοντικούς και ενεργειακούς στόχους της ΕΕ, όπως την Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ, την Ατζέντα 2030 κ.ά.
Η Euractiv Ελλάδας μίλησε με δύο ελληνικούς φορείς, την εταιρία ReadLab (Reasearch and Innovation Lab) και το Ινστιτούτο Βιο-οικονομίας και Αγρο-τεχνολογίας (Institute for Bio-economy and Agri-technology – ΙΒΟ) και ξεχώρισε μερικά από τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαίδευσης των αγροτών που υλοποιούνται με την χρηματοδότηση της ΕΕ και μπορούν να δώσουν νέα, σημαντικά εργαλεία στους αγρότες που ξεκινούν τώρα, ή είναι επαγγελματίες με την ανάγκη της επιμόρφωσης και του εκσυγχρονισμού.
Mια ολιστική & χωρίς αποκλεισμούς γεωργία
Το Farm4Sd στοχεύει στην ανάπτυξη μιας ολιστικής, καινοτόμου και χωρίς αποκλεισμούς προσέγγισης για την κατάρτιση των γεωργών, και ιδίως των μικρομεσαίων, στους πυλώνες της βιώσιμης γεωργίας σε συνδυασμό με επιχειρηματικές και κοινωνικές δεξιότητες.
Μεθοδολογικό πλαίσιο για τους πυλώνες της αειφόρου γεωργίας, μαθήματα κατάρτισης, πρόγραμμα εκπαίδευσης των εκπαιδευτών και η δημιουργία μιας διαδραστικής πλατφόρμα είναι τα κύρια αποτελέσματα του έργου.
«Το έργο αναπτύσσει μια κουλτούρα βιωσιμότητας και καινοτομίας μεταξύ των γεωργών της ΕΕ και τους ενδυναμώνει παρέχοντας μια σειρά από πρωτοποριακούς πόρους κατάρτισης που βασίζονται στην ευφυΐα δεξιοτήτων και είναι διαθέσιμοι σε ψηφιακά και ανοικτά μέσα», δηλώνει στην Euractiv ο κ. Στέφανος Βαγενάς, συνιδρυτής της Readlab, για τη σημασία υλοποίησης του προγράμματος Farm4Sd.
Έτσι, με το Farm4Sd, οι καταρτιζόμενοι γεωργοί θα αναβαθμίσουν τις δεξιότητες τους ώστε να γίνουν οι ίδιοι πραγματικοί παράγοντες αλλαγής και να συμβάλουν στην προστασία του περιβάλλοντος, στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην αγροτική ανάπτυξη.
Βιοοικονομία: η λύση στη γεωργία
Με τη βιοικονομία να φαντάζει ξένη και πολύ μακρινή σε πολλούς γεωργούς, το ΙΒΟ (Institute for Bio-economy and Agri-technology) έρχεται να προτείνει το πρόγραμμα RELIEF (euRopean bio-Economy aLliancE in Farming).
Στόχος του RELIEF είναι να αναπτύξει και να προσφέρει μια καινοτόμα προσέγγιση για τη διδασκαλία της βιοοικονομίας στη γεωργία σε φοιτητές ΑΕΙ και επαγγελματίες της γεωργίας με τη δημιουργία δύο προγραμμάτων σπουδών, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα δίκτυο υψηλής ποιότητας βιοοικονομίας εντός της ΕΕ. Με μια ηλεκτρονική πλατφόρμα μάθησης, εκπαιδευτικό υλικό σε 5 γλώσσες για αυτοκατάρτιση και με στόχο τη στήριξη της βιωσιμότητας των γεωργικών επιχειρήσεων, το RELIEF θα υποκινήσει σημαντικές αλλαγές στην επαγγελματική εκπαίδευση των Ευρωπαίων αγροτών.
«Η βιοοικονομία αποτελεί μια λύση για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η γεωργία στην ΕΕ, στον περιορισμό πόρων και τις αυξανόμενες περιβαλλοντικές προκλήσεις», δηλώνει στη Euractiv Ελλάδας ο Bas Paris, διαχειριστής του προγράμματος RELIEF από το Ινστιτούτο ΙΒΟ.
«Μέσω του RELIEF είναι δυνατόν να έχουμε μια σωστή διεπιστημονική, διαχειριστική τεχνογνωσία όλων των εμπλεκόμενων φορέων με στόχο μια σωστότερη και αποτελεσματικότερη μετάβαση προς την βιοοικονομία», επισημαίνει ο ίδιος για το πρόγραμμα.
Αναγεννητική Γεωργία: βιώσιμες μεθόδους καλλιέργειας
Μεταξύ των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο γεωργικός τομέας πλέον είναι και η κλιματική αλλαγή, εξαιτίας της οποίας συχνά οι παλιές πρακτικές καλλιέργειας καθίστανται απαρχαιωμένες και καθόλου αποδοτικές. Με ανάγκες όπως η επιτάχυνση της παγκόσμιας μετάβασης σε αναγεννητικά τρόφιμα, η αύξηση της βιοποικιλότητας, η αποκατάσταση της γονιμότητας του εδάφους και η παραγωγή υγιεινών τροφίμων να αναδύονται ως επιτακτικές, το RegAgri4Europe έρχεται να προσφέρει καινοτόμες πρακτικές καλλιέργειας.
Το RegAgri4Europe στοχεύει στη δημιουργία ενός καινοτόμου προγράμματος επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαίδευσης για την Αναγεννητική Γεωργία (Regenerative Agriculture). Παρέχει δηλαδή πρακτικές λύσεις για τον μετασχηματισμό των γεωργικών καλλιεργειών και πρακτικών με αποτέλεσμα την υιοθέτηση βιώσιμων μεθόδων καλλιέργειας και τελικώς ισορροπημένα οικοσυστήματα και ποιοτικά γεωργικά προϊόντα.
«Στόχος μας μέσα από αυτό το πρόγραμμα είναι οι αγρότες να αποκτήσουν σημαντικές δεξιότητες και γνώσεις, να κατανοήσουν σε βάθος την αναγεννητική γεωργία και να αποκτήσουν τις κατάλληλες ικανότητες ώστε να ανταποκριθούν στις σημερινές προκλήσεις του γεωργικού τομέα», υπογραμμίζει ο κ. Στέφανος Βαγενάς από τη Readlab.
Γεωργία χωρίς ορυκτά καύσιμα
Άλλος ένας κύριος ευρωπαϊκός στόχος που υλοποιείται μέσα από τα αυτά τα προγράμματα είναι η μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων που ξεκίνησε ως κλιματικός στόχος και διευρύνθηκε με το πρόσφατο ευρωπαϊκό σχήμα RePowerEU. Μέσω του AgroFossilFree επιδιώκεται μια ευρωπαϊκή γεωργία χωρίς ορυκτά καύσιμα και μια πιο αποδοτική χρήση της ενέργειας στην αγροτική παραγωγή.
Πρώτη προτεραιότητα του προγράμματος είναι η αξιολόγηση και η προώθηση των διαθέσιμων τεχνολογιών και στρατηγικών παραγωγής αλλά και χρήσης ενέργειας που δε βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα (FEFTS), στοχεύοντας στη βιώσιμη παραγωγή σε όλα τα επιμέρους στάδια των κύριων κλάδων της γεωργίας. Οι αγρότες μέσω του έργου θα έχουν την ευκαιρία να κατανοήσουν άμεσα τα πλεονεκτήματα που έχουν να προσφέρουν οι διαθέσιμες Τεχνολογίες και Στρατηγικές για την Απορυκτοποίηση της Ενέργειας (FEFTS), ενώ παράλληλα με την πρόταση λύσεων του προγράμματος σε σύγχρονα ζητήματα (κόστους ενέργειας, ενεργειακή αυτάρκεια, μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κλπ), τα γεωργικά συστήματα θα καταστούν πιο ανθεκτικά σε περιπτώσεις περιβαλλοντικών και οικονομικών πιέσεων.
«Πιστεύουμε πως μέσω του AgroFossilFree θα προωθηθεί η ανταλλαγή νέων ιδεών και πληροφοριών μεταξύ της έρευνας, της βιομηχανίας και της γεωργικής κοινότητας, γεφυρώνοντας το χάσμα που υφίσταται ανάμεσα στις διαθέσιμες τεχνολογίες και στρατηγικές απορυκτοποίησης της γεωργίας και της υιοθέτησής τους στις καθημερινές γεωργικές πρακτικές που ακολουθούνται στην ΕΕ», δηλώνει στην Euractiv Ελλάδας ο Κωνσταντίνος Βαϊόπουλος, διαχειριστής του προγράμματος εκ μέρους του Ινστιτούτου ΙΒΟ.