Δελτίο φυτοπροστασίας για την αντιμετώπιση ασθενειών σε καλλιέργειες αμπελιού εξέδωσαν τα Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Βόλου και Ηρακλείου.
Αναλυτικά τα δελτία για Βόλο και Ηράκλειο:
ΒΟΛΟΣ
Π Ε Ρ Ο Ν Ο Σ Π Ο Ρ Ο Σ
Οι προσβολές από τον μύκητα σε αυτό το βλαστικό στάδιο μπορεί να αποβούν καταστρεπτικές για την παραγωγή. Συνιστάται η εφαρμογή ενός προληπτικού ψεκασμού με ένα κατάλληλο και εγκεκριμένο μυκητοκτόνο: 1) στις περιοχές που η ασθένεια εμφανίζεται συχνά, 2) στις ευαίσθητες ποικιλίες και 3) όταν οι καιρικές συνθήκες ευνοούν τις μολύνσεις (βροχερός και υγρός καιρός). Σε κάθε περίπτωση, συστήνεται στους αμπελουργούς να επισκοπούν την καλλιέργεια τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα (ιδιαίτερα στις ευαίσθητες ποικιλίες), για την ύπαρξη προσβολών του μύκητα, προκειμένου να επεμβαίνουν άμεσα. Καλλιεργητικά μέτρα που βελτιώνουν την κυκλοφορία του αέρα μέσα στον αμπελώνα και συντελούν στο ταχύτερο στέγνωμα των φυτών από τη βροχή ή τη δροσιά, συμβάλουν καθοριστικά στον περιορισμό της σοβαρότητας της ασθένειας. Συστήνεται η ορθολογική εναλλαγή μυκητοκτόνων από διαφορετικές κατηγορίες, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος δημιουργίας ανθεκτικότητας του μύκητα. Η καταπολέμηση του περονοσπόρου είναι δυνατό να συνδυαστεί με αυτή του ωιδίου.
Ω Ι Δ Ι Ο
Οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές για την εξάπλωση της ασθένειας και η καλλιέργεια βρίσκεται σε βλαστικό στάδιο ευαίσθητο προσβολής. Συστήνεται η συνέχιση της προστασίας της καλλιέργειας από τον μύκητα, με έμφαση στις περιοχές όπου η ασθένεια ενδημεί, καθώς και στις ευαίσθητες ποικιλίες. Η ένταση της ασθένειας μειώνεται με μία σειρά καλλιεργητικών μέτρων, μεταξύ των οποίων και τα θερινά κλαδέματα, τα οποία διευκολύνουν τον αερισμό και την έκθεση στο φως της τρυφερής βλάστησης και των ανθοταξιών. Σε κάθε περίπτωση, συστήνεται στους αμπελουργούς να επισκοπούν τον αμπελώνα μία φορά τουλάχιστον την εβδομάδα, προκειμένου να συλλέγουν και να καταστρέφουν τούς προσβεβλημένους βλαστούς. Συνιστάται να δοθεί μεγάλη σημασία στην ορθολογική εναλλαγή ωιδιοκτόνων από διαφορετικές κατηγορίες, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος δημιουργίας ανθεκτικότητας του μύκητα. Η καταπολέμηση του ωδίου μπορεί να συνδυαστεί με αυτή του περονοσπόρου.
Β Ο Τ Ρ Υ Τ Η Σ
Για την προσβολή των ανθοταξιών και γενικότερα της νεαρής βλάστησης από τον μύκητα απαιτείται βροχή ή υγρασία με τη μορφή ομίχλης και δροσιάς. Ιδιαίτερη προσοχή και ακολούθως παρακολούθηση, απαιτείται σε αμπελώνες που βρίσκονται σε υγρές περιοχές καθώς και σε αμπελώνες με ιστορικό προσβολής από τον μύκητα. Για την αποφυγή προσβολής των ανθοταξιών σε περιοχές όπου η ασθένεια ενδημεί και οι καιρικές συνθήκες είναι ιδανικές για την πραγματοποίηση μολύνσεων, συνιστάται η εφαρμογή ενός ψεκασμού με ένα κατάλληλο και εγκεκριμένο μυκητοκτόνο. Επίσης, επέμβαση συνιστάται μετά από χαλαζόπτωση ή επικράτηση ισχυρών ανέμων, οι οποίοι προκαλούν ζημιές στη νεαρή βλάστηση. Τα καλλιεργητικά μέτρα που περιορίζουν τη σοβαρότητα της ασθένειας, έχουν να κάνουν κυρίως με τη βελτίωση της κυκλοφορίας του αέρα μέσα στον αμπελώνα και το ταχύτερο στέγνωμα των φυτών από τη βροχή ή τη δροσιά. Τέτοια μέτρα είναι τα κατάλληλα θερινά κλαδέματα, η καταστροφή των ζιζανίων, η αποστράγγιση του εδάφους και ο περιορισμός της αζωτούχου λίπανσης που οδηγεί σε υπερβολική και ευπρόσβλητη βλάστηση.
Ε Υ Δ Ε Μ Ι Δ Α
Η πρώτη πτήση του εντόμου συνεχίζεται. Σε ορισμένες περιοχές του Τιρνάβου οι συλλήψεις ακμαίων του εντόμου είναι ακόμη αρκετά υψηλές. Όμως, η γενικότερη εικόνα από το δίκτυο των φερομονικών παγίδων στην ευρύτερη περιοχή δείχνει καθαρά πτωτική τάση των συλλήψεων. Οι προνύμφες της πρώτης γενιάς προσβάλλουν τα άνθη, αλλά κατά κανόνα δεν προκαλούν οικονομικής σημασίας ζημιά στην παραγωγή. Οι ανθοταξίες έχουν μεγάλο αριθμό ανθέων, σε σχέση με τον αριθμό των ραγών που δένουν. Η καρπόδεση, αφορά συνήθως ένα ποσοστό από 30% έως 50%. Φαίνεται, ότι η όποια ζημιά στα άνθη από τις προνύμφες, προκαλεί μία εξισορροπητική μείωση της φυσικής ανθόρροιας. Ανάλογα με την ποικιλία, το πρέμνο μπορεί να αναπληρώνει σε ορισμένες περιπτώσεις, έως και το 50% των ανθέων της ανθοταξίας. Επίσης την εποχή αυτή δραστηριοποιείται πληθώρα φυσικών εχθρών (αρπακτικά και παρασιτοειδή), που ελέγχουν σε σημαντικό ποσοστό τους πληθυσμούς του εντόμου. Για το λόγο αυτό δεν συνιστάται η καταπολέμηση του εντόμου σε αυτό το βλαστικό στάδιο.
Ψ Ε Υ Δ Ο Κ Ο Κ Κ Ο Ι
Στους αμπελώνες που διαπιστώνεται προσβολή της νεαρής βλάστησης από ψευδόκοκκους, συστήνεται αρχικά η σήμανση (μαρκάρισμα) των προσβεβλημένων πρέμνων για την αποφυγή μεταφοράς των εντόμων στα γειτονικά πρέμνα με τα ρούχα και τα καλλιεργητικά εργαλεία. Συνιστάται ψεκασμός με ένα κατάλληλο και εγκεκριμένο εντομοκτόνο, μόνο των προσβεβλημένων πρέμνων, καθώς και των γειτονικών. Επισημαίνεται, ότι πρέπει να γίνεται σχολαστική και πλήρης κάλυψη με το ψεκαστικό υγρό όχι μόνο της βλάστησης, αλλά επίσης του κορμού, των κεφαλών και των βραχιόνων. Ο ανωτέρω ψεκασμός καταπολεμά ταυτόχρονα και την ευδεμίδα.
Θ Ρ Ι Π Ε Σ
Προς το τέλος αυτού του βλαστικού σταδίου, είναι δυνατό να εμφανιστούν πληθυσμοί θριπών στις ανθοταξίες που είναι έτοιμες να περάσουν στο στάδιο της άνθησης. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος σε αμπελώνες που δέχονται συχνά επιδρομές θριπών, καθώς και στις ευαίσθητες ποικιλίες. Συστήνεται στους παραγωγούς να επισκοπούν τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα τον αμπελώνα, για την παρουσία των εντόμων στις ανθοταξίες. Ο έλεγχος μπορεί να γίνει είτε με ελαφρά τινάγματα ανθοταξιών σε λευκό φόντο (λευκό χαρτί), είτε με τοποθέτηση χρωματικών παγίδων. Σε περίπτωση υψηλού πληθυσμού, συνιστάται άμεσα επέμβαση με ένα κατάλληλο και εγκεκριμένο εντομοκτόνο και κατά προτίμηση με ένα περισσότερο εξειδικευμένο και φιλικό στο περιβάλλον.
ΣΥΣΤΑΣΗ: Καλούνται οι καλλιεργητές, ιδίως αυτήν την εποχή, να επισκέπτονται όσο το δυνατό συχνότερα τις καλλιέργειες, προκειμένου να διαπιστώνουν έγκαιρα τυχόν προσβολές από φυτοπαράσιτα έτσι, ώστε να είναι εφικτή η αποτελεσματική αντιμετώπισή τους, με το μικρότερο οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος.
ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ
Ω Ι Δ Ι Ο
Η ασθένεια της εποχής.
- Οι καιρικές συνθήκες ευνοούν την αναπαραγωγή του μύκητα και τις μολύνσεις.
- Τα βλαστικά στάδια των αμπελιών που επικρατούν (μούρο) αλλά και αυτά που ακολουθούν (άνθηση, καρπόδεση, νεαρές ράγες) είναι πολύ ευαίσθητα.
Οδηγίες: Τα βλαστικά στάδια μούρο – άνθηση – καρπόδεση – ανάπτυξη ραγών πρέπει να είναι προστατευμένα.
Συνιστάται να χρησιμοποιείται το θειάφι σε μορφή σκόνης επίπασης (απύρι), ιδιαίτερα στα βλαστικά στάδια άνθησης – καρπόδεσης. Οι καιρικές συνθήκες της εποχής που προβλέπεται να επικρατήσουν από την ερχόμενη εβδομάδα (υψηλές θερμοκρασίες, ηλιοφάνεια) ευνοούν την εφαρμογή του θειαφιού και την καλή προληπτική και θεραπευτική δράση του.
Π Ε Ρ Ο Ν Ο Σ Π Ο Ρ Ο Σ
- Είναι από τις λίγες χρονιές όπου στο τέλος της άνοιξης και στα σημεία παρατήρησης δεν έχουν εντοπιστεί πρωτογενείς μολύνσεις (κηλίδες λαδιού).
- Σύμφωνα με τα μετεωρολογικά δεδομένα σε καμιά καιρική αστάθεια μετά την έκπτυξη της βλάστησης και μέχρι πρόσφατα δεν σημειώθηκαν ύψη βροχής και χρόνοι διύγρανσης που να ευνοούσαν πρωτογενείς μολύνσεις.
- Εξαίρεση αποτέλεσαν περιορισμένες περιοχές στα ηπειρωτικά του ν. Χανίων (δεδομένα σταθμών Ε.Α.Α. σε Θέρισσο, Έλος, Σέμπρωνα, Ασή Γωνιά) όπου θεωρείται ότι υπάρχουν πρωτογενείς μολύνσεις, έστω και περιορισμένες.
- Συνεπώς, εκτιμάται ότι με εξαίρεση τις παραπάνω περιοχές ο μύκητας στη μεγάλη έκταση των αμπελιών είτε δεν έχει εγκατασταθεί καθόλου είτε σε κάποιες περιπτώσεις βρίσκεται σε περιορισμένες θέσεις χωρίς όμως να έχει σημαντική εξέλιξη μέχρι σήμερα.
- Υπενθυμίζεται ότι όσο προχωρούν τα βλαστικά στάδια του αμπελιού χωρίς να έχει εμφανιστεί και εξαπλωθεί ο μύκητας περιορίζεται ακόμα περισσότερο η πιθανότητα εμφάνισης σοβαρών προσβολών, ιδίως για τα σταφύλια.
Οδηγίες: Επειδή πρόσφατα σημειώθηκαν μόνο κατά τόπους σημαντικές βροχοπτώσεις κυρίως σε ορεινές ή ημιορεινές περιοχές στα δυτικά του νησιού συνιστάται :
- Στις περιοχές του ν. Χανίων που προαναφέρθηκαν τα αμπέλια να είναι καλυμμένα την περίοδο αυτή.
- Στις υπόλοιπες περιοχές μην προβαίνετε σε συστηματικές αντιμετωπίσεις.
Όπου και εφόσον σημειώθηκαν σημαντικές βροχοπτώσεις αναζητείστε συμπτώματα (κηλίδες λαδιού, εξανθήσεις) μετά τις 24 Μαΐου. Μόνο σε αμπέλια που εμφανίζονται συμπτώματα να γίνεται άμεσα ψεκασμός, να ενημερώνονται οι γείτονες αμπελουργοί και η υπηρεσία μας.
Στα υπόλοιπα αμπέλια σε περιοχές που δεν σημειώθηκαν βροχοπτώσεις ή το ύψος τους ήταν πολύ χαμηλό (δηλαδή στη μεγάλη έκταση των αμπελιών του νησιού) δεν χρειάζονται έλεγχοι ούτε αντιμετώπιση.
Ε Υ Δ Ε Μ Ι Δ Α
- Η 1η πτήση εμφανίζει μεγάλη πτώση σε όλες τις ζώνες. Στην ανθόβια γενιά οι προσβολές στα αμπέλια είναι κατά κανόνα χωρίς οικονομική σημασία.
- Δεν χρειάζεται ακόμα αντιμετώπιση. Θα ενημερωθείτε με επόμενα δελτία για την εξέλιξη των πληθυσμών της (πρώτα για τις πρώιμες περιοχές όπου αναμένεται η 2η πτήση μέχρι το τέλος του μήνα).
T Z I T Z I K A K I Α
Οι πρώτες μετακινήσεις στα αμπέλια έχουν ξεκινήσει. Τα πτερωτά άτομα προς το παρόν εμφανίζουν πολύ χαμηλούς πληθυσμούς στα αμπέλια.
Η αντιμετώπισή τους στοχεύει τις ατελείς μορφές (άπτερες νύμφες στην κάτω πλευρά του φύλλου) που δεν έχουν εμφανιστεί ακόμα.
Οδηγίες: Μην κάνετε ακόμα αντιμετώπιση. Να ξεκινήσουν συστηματικοί έλεγχοι. Ελέγχονται 100 τυχαία φύλλα στην κάτω πλευρά τους (1-2 φύλλα ανά πρέμνο), από το μέσο του βλαστού έως δυο φύλλα πριν την κορυφή του. Όριο επέμβασης μετά από έλεγχο : 50 – 100 άπτερα άτομα στα 100 φύλλα.
Συνιστάται να μη γίνεται αντιμετώπιση χωρίς ελέγχους για το όριο επέμβασης : τα τζιτζικάκια αναπτύσσουν εύκολα ανθεκτικότητα στα εντομοκτόνα για αυτό και η χρήση τους πρέπει να είναι η απολύτως αναγκαία.
Π Λ Α Ν Ο Κ Ο Κ Κ ΟΣ
- Το έντομο προκαλεί ζημιές κυρίως σε σταφύλια που προορίζονται για επιτραπέζια χρήση (κόλλα και εμφάνιση καπνιάς κοντά στη συγκομιδή).
- Δεν ζημιώνει ακόμα απευθείας τα σταφύλια ωστόσο τώρα αναπτύσσει πληθυσμούς και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μελλοντικές σοβαρές προσβολές (κοντά στο κλείσιμο των σταφυλιών) που τότε είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί.
- Ο πλανόκοκκος είναι φωτόφοβο είδος και την περίοδο αυτή βρίσκεται κάτω από το ρυτίδωμα και στην σκιαζόμενη βλάστηση κοντά σε αυτό.
Οδηγίες: Να ελέγχονται τα πρέμνα με προσεκτική αφαίρεση του ρυτιδώματος. Η έντονη παρουσία μυρμηγκιών προδίδει τις θέσεις του ψευδόκοκκου. Ιδιαίτερη προσοχή να δοθεί στα σταφύλια για επιτραπέζια χρήση ή με ιστορικό προσβολών.
- Σε επιτραπέζια σταφύλια με ιστορικό προσβολών αλλά και όπου μετά από έλεγχο εντοπίζονται πληθυσμοί να γίνεται επιμελημένος ψεκασμός με σκοπό να εμποδιστεί το ανέβασμα του εντόμου στα βλαστικά μέρη. Εναλλακτικά ή/και συμπληρωματικά μπορεί να εφαρμοστεί η μέθοδος της παρεμπόδισης σύζευξης (κομφούζιο).
Καλλιεργητικά μέτρα:
Η πυκνή–πολύ ζωηρή βλάστηση είναι στοιχείο επιβαρυντικό για την καλλιέργεια. Ευνοεί την ανεξέλεγκτη εγκατάσταση φυτοπαρασίτων (εντόμων – μυκήτων) και κάνει δυσκολότερη την αντιμετώπισή τους. Γενικά η βλάστηση πρέπει να ελέγχεται με χλωρά κλαδέματα (βλαστολογήματα, κορυφολογήματα, ξεφυλλίσματα) ώστε το εσωτερικό του πρέμνου να αερίζεται και να διατηρεί χαμηλή υγρασία. Η υγρασία είναι βασικός παράγοντας της εξάπλωσης των φυτοπαρασίτων.
Προσοχή: Χρησιμοποιείτε εγκεκριμένα φυτοπροστατευτικά για το αμπέλι, για τον εχθρό ή την ασθένεια και για το βλαστικό στάδιο της εποχής και κάνετε συνδυασμένη αντιμετώπιση και εφαρμογή όπου αυτό είναι εφικτό. Συνιστάται να επιλέγετε σκευάσματα με τους λιγότερους κινδύνους για τον χρήστη και το περιβάλλον. Σε κάθε περίπτωση διαβάζετε προσεκτικά και εφαρμόζετε πιστά την ετικέτα.
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΜΠΕΛΟΦΥΛΛΑ
Με βάση τα αποτελέσματα των ελέγχων σε νωπά αμπελόφυλλα συχνά ανιχνεύονται υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων πάνω από τα ανώτατα επιτρεπτά όρια του Ευρωπαϊκού Κανονισμού. Πέρα των σοβαρών επιπτώσεων που συνεπάγεται αυτό για τη Δημόσια Υγεία, επιβάλλονται διοικητικές και ποινικές κυρώσεις βάσει του Ν.4036/2012 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Εφιστούμε την προσοχή σας στα παρακάτω:
Με εξαίρεση τα σκευάσματα Polyversum WP (Pythium oligandrum strain m1) και T34 BIOCONTROL (Trichoderma asperellum strain T34) οι εγκρίσεις των γεωργικών φαρμάκων στο αμπέλι αφορούν μόνο το προϊόν σταφύλι και όχι τα νωπά αμπελόφυλλα. Συνεπώς οι οδηγίες χρήσης και οι ημέρες αναμονής πριν τη συγκομιδή από την τελευταία εφαρμογή αφορούν μόνο το σταφύλι. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και αν τηρούνται οι οδηγίες της ετικέτας είναι πιθανό στα νωπά αμπελόφυλλα να ανιχνεύονται υπολείμματα πάνω από τα επιτρεπτά όρια.
Ουσιαστικά ασφαλής συγκομιδή νωπών αμπελόφυλλων μπορεί να γίνεται μόνο από αμπέλια που δεν έχει γίνει καμία χρήση φυτοπροστατευτικού προϊόντος.
