Ένα από τα χειρότερα καλοκαίρια των τελευταίων 20 χρόνων βίωσε φέτος ο τομέας των φρέσκων φρούτων, φέρνοντας σε απόγνωση παραγωγούς και διακινητές, ενώ, δυστυχώς, μία παρόμοια κατάσταση περιμένει και τα χειμωνιάτικα προϊόντα. Πλέον, οι κουβέντες για το μέλλον του κλάδου των φρέσκων φρούτων και λαχανικών πρέπει να γίνουν σε άλλη βάση.
Το ότι η αγορά είναι σε ύφεση και αρχίζουν να μαζεύονται πολλά «σύννεφα» πάνω της, το είχαμε επισημάνει σε διάφορα ρεπορτάζ μας από την άνοιξη του ‘21, ενώ είχαμε προτρέψει τους διακινητές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στη διακίνηση των προϊόντων τη σεζόν ‘21-‘22.
Δυστυχώς δεν εισακουστήκαμε, με αποτέλεσμα αρκετοί διακινητές ακτινιδίων και μήλων να χάσουν πολλά χρήματα, ενώ η ενασχόλησή τους με τα καλοκαιρινά φρούτα δεν τους βοήθησε να βελτιώσουν την οικονομική τους θέση, καθώς η ύφεση συνεχίζεται και οι πωλήσεις γίνονται πλέον με δυσκολία. Αυτό το σκηνικό του τρόμου της αγοράς, δηλαδή με διακινητές σε δεινή οικονομική θέση και με περιορισμένη τη ζήτηση, θα συνεχιστεί όπως φαίνεται και το φετινό χειμώνα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο κλάδος πρέπει να αρχίσει να αναθεωρεί απόψεις και καταστάσεις όσον αφορά τη διακίνηση των φρέσκων φρούτων και λαχανικών, πριν να είναι αργά.
Ο παραγωγικός τομέας
Μπορεί ο εμπορικός τομέας να είναι σε δύσκολη θέση, όπως περιγράψαμε πιο πάνω, όμως αυτές οι δυσκολίες είναι μία απλή… παρανυχίδα, μπροστά στην κατάσταση που βρίσκεται ο παραγωγικός τομέας, ο οποίος έχει να αντιμετωπίσει τις μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των λιπασμάτων, των καυσίμων και των εργατικών. Αυτές έχουν ως αποτέλεσμα -όπως αναφέρουν διάφορες μελέτες- το κόστος παραγωγής σε σχεδόν όλα τα προϊόντα να έχει αυξηθεί κατά 35-40%, ενώ την ίδια ώρα η αύξηση της τιμής των προϊόντων είναι μόλις 15%. Μάλιστα, την εν λόγω αύξηση δεν την έχουν απολαύσει όλα τα προϊόντα, αλλά πολύ λίγα.
Και δεν υπάρχουν μόνο αυτά τα δεινά, καθώς λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων -τα οποία είναι πλέον συχνά- υπάρχουν μεγάλες καταστροφές στις σοδειές, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και σε πολλές παραγωγικές χώρες της Ευρώπης, φέρνοντας έτσι σε απόγνωση τους παραγωγούς.
Τα μαύρα σύννεφα
Πρώτη φορά στα 25 χρόνια που αρθρογραφούμε στα ΦΝ, βλέπουμε να έχουν συσσωρευτεί τόσα πολλά προβλήματα στον κλάδο. Πληθωρισμός, ύφεση, έλλειψη εργατικών χεριών, ακραία καιρικά φαινόμενα· μάλιστα, για να «δέσει το γλυκό», έχουμε και έναν πόλεμο μέσα στην Ευρώπη. Όπως φαίνεται, αυτός εξυπηρετεί πάρα πολύ τους Ευρωπαίους πολιτικούς, που δηλώνουν με στόμφο ότι αυτή η κατάσταση της αγοράς οφείλεται στον πόλεμο της Ουκρανίας, χωρίς να αποδέχονται ότι φτάσαμε εδώ που φτάσαμε, από τις αποτυχημένες και ανορθόδοξες πολιτικές που εφάρμοσαν την τελευταία δεκαετία στην Ευρώπη.
Λες και εάν αύριο το πρωί σταματήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, θα πέσουν οι τιμές στα λιπάσματα και στην ενέργεια, ο παραγωγικός τομέας θα έχει όσα φθηνά χέρια χρειάζεται για να παράγει και οι καταναλωτές θα κάνουν ουρά μπροστά στα ταμεία των σούπερ μάρκετ, με φορτωμένα μέχρι πάνω τα καρότσια των αγορών τους…
Είναι μακριά η νύχτα!
Ας καταλάβουν όλοι ότι η αγορά γύρισε σελίδα και ας δούμε πώς θα επιβιώσουμε σε αυτό το τρελό σκηνικό που έχει στηθεί γύρω μας.
Πολλά όπλα στη φαρέτρα των παραγωγών και των διακινητών για να ανατρέψουν την κατάσταση δεν υπάρχουν, καθώς για να βγει η οικονομία από τη «βαθιά νύχτα» που έπεσε, χρειάζονται πολιτικές αποφάσεις, οι οποίες μάλιστα να εφαρμοστούν με ταχύτητα.
Όμως, τέτοιες πολιτικές αποφάσεις που θα προστατεύουν τους Ευρωπαίους πολίτες -και όχι τα διάφορα Funds- δεν βλέπουμε να εκφέρονται αυτήν την ώρα από τους Ευρωπαίους πολιτικούς. Αντίθετα, όλοι έχουν ασπαστεί το δόγμα ότι: «η αγορά θα λύσει μόνη της τα προβλήματά της».
Νέα δεδομένα
Για τη χώρα μας, το πιθανότερο σενάριο για τα επόμενα χρόνια -όποια κυβέρνηση κι αν έχουμε- είναι να ακολουθήσει την πολιτική των επιδομάτων, με σκοπό απλά να βγαίνει η χρονιά και να κάμπτονται οι διαμαρτυρίες των πολιτών· για τα υπόλοιπα, θα μεριμνήσει ο «καλός Θεός» των Ελλήνων.
Μόνο που ο «καλός Θεός», όπως φαίνεται έχει πολλές δουλειές… Δεν θα μπορέσει να μεριμνήσει για τους αδύναμους, οι οποίοι θα εγκαταλείψουν τις καλλιέργειές τους ή θα τις πουλήσουν. Το κενό που θα δημιουργηθεί στην παραγωγή από την αποχώρηση των πολλών μικροκαλλιεργητών θα έρθουν να το καλύψουν τα μεγάλα κτήματα, καθώς, όπως είπαμε, το δόγμα είναι ότι: «η αγορά λύνει μόνη της τα προβλήματά της».
Όμως, δεν μας είπαν πώς θα λυθούν τα κοινωνικά προβλήματα που θα δημιουργηθούν εξαιτίας αυτής της πολιτικής, αλλά γι’ αυτό το θέμα θα μιλήσουμε κάποια άλλη φορά.
Με άλλα λόγια, στο βάθος του τούνελ βλέπουμε να ξεπροβάλλει και στη χώρα μας ένα άλλο παραγωγικό μοντέλο, για το οποίο δεν μπορούμε προς το παρόν να έχουμε ακριβή εικόνα των χαρακτηριστικών του, πόσο μάλλον να σχολιάσουμε εάν θα είναι καλύτερο ή χειρότερο από το σημερινό που καταρρέει.
Να βγει πρώτα ο χειμώνας
Πρέπει να συνειδητοποιήσουν παραγωγοί και διακινητές, ότι ο χειμώνας που έρχεται θα είναι πάρα πολύ δύσκολος για όλους. Μάλιστα, δεν είναι απίθανο μία μεγάλη μερίδα Ευρωπαίων καταναλωτών να βρεθεί μπροστά στο δίλημμα: «θέρμανση ή φαγητό;», όπως εύστοχα ανέφερε ένας Αμερικανός αναλυτής στο παγκόσμιο συνέδριο του σταφυλιού. Με άλλα λόγια, βλέπουμε να διατηρείται η μεγάλη ύφεση και αυτόν το χειμώνα. Πρώτο μέλημα λοιπόν του κλάδου, είναι να απορροφηθούν ομαλά και σε αξιοπρεπείς τιμές τα χειμωνιάτικα προϊόντα, έτσι ώστε να διατηρηθούν οι καλλιέργειες. Αυτός είναι ο πρωταρχικός στόχος για φέτος το χειμώνα -και όχι η «εκδικητική εμπορική πολιτική» που ονειρεύονται ορισμένοι εμπορικοί κύκλοι.
Παράλληλα, πρέπει να δραστηριοποιηθούν τα όποια θεσμικά όργανα έχει προς ώρας ο αγροτικός κλάδος, δηλαδή η ΕΘΕΑΣ και ο Incofruit, έτσι ώστε στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων να υπάρχει και η φωνή του κλάδου.
Βέβαια, για να είμαι ειλικρινής, δεν πιστεύω ότι ο κλάδος είναι σε θέση να αποκτήσει αυτήν την ώρα «θεσμική εκπροσώπηση»· απλά το αναφέρω, γιατί αυτό είναι το «ορθόν».
Ο ρεαλιστικός λοιπόν στόχος προς το παρόν, είναι να βγει ο κλάδος από το δύσκολο χειμώνα που έρχεται, με τις λιγότερες απώλειες. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει διακινητές και παραγωγοί να συνεργαστούν με ειλικρίνεια και -προπάντων- να παρθούν σωστές εμπορικές και καλλιεργητικές αποφάσεις.
takis@froutonea.gr
